Diagnostyka i leczenie cukrzycy

Cukrzyca typu 2 to najczęściej występujący na świecie typ cukrzycy. W jej powstawaniu biorą udział dwa czynniki: genetyczny, na który nie mamy wpływu, oraz środowiskowy – otyłość.  Jest to choroba dziedziczna. Zwykle dotyczy osób w starszym wieku, ale ze względu na epidemię otyłości wiek zachorowania na cukrzycę typu 2 znacznie się obniżył i obecnie występuje coraz częściej u otyłych osób w młodszym wieku, niekiedy nawet u nastolatków.

Cukrzyca jest chorobą postępującą, a jej rozwój przebiega stopniowo. Na początku mamy do czynienia z otyłością oraz genetycznie uwarunkowanym zaburzeniem produkcji i/lub wydzielania insuliny.  Insulina jest produkowana przez trzustkę, ale jej wydzielanie nie przebiega, tak jak u osoby zdrowej , tj. wydzielana jest z opóźnieniem i dłużej niż powinna.

Z kolei drugi czynnik powodujący cukrzycę – otyłość – jest przyczyną insulinooporności; trzustka, aby utrzymać stężenie glukozy we krwi w normie, musi produkować coraz więcej insuliny. Po długim utrzymaniu takiego stanu komórki ß trzustki ulegają wyczerpaniu i produkują coraz mniej insuliny.

Objawy cukrzycy typu 2 rozwijają się stopniowo. Początkowo, gdy stężenie glukozy we krwi nie jest jeszcze bardzo duże, cukrzyca zwykle nie powoduje żadnych objawów. W miarę pogarszania się insulinooporności i spowolnienia produkcji insuliny rozwijają się objawy kliniczne cukrzycy: nadmierne pragnienie, oddawanie dużej ilości moczu, ogólne osłabienie i infekcje układu moczowo-płciowego.

Zapobieganie rozwojowi cukrzycy typu 2 to dbanie o utrzymanie prawidłowej masy ciała przez właściwą dietę i regularną aktywność fizyczną. Regularny wysiłek fizyczny zmniejsza insulinooporność. Przeprowadzone badania wykazują, że odpowiednia dieta i ruch są bardzo skuteczne w zapobieganiu rozwojowi choroby.

U osób o zwiększonym ryzyku rozwoju cukrzycy należy okresowo oznaczać stężenie glukozy na czczo lub wykonywać test tolerancji glukozy, zwłaszcza jeśli występują u nich takie czynniki, jak otyłość, nadciśnienie tętnicze i choroby serca, a w rodzinie notowano przypadki cukrzycy.

Leczenie cukrzycy

Leczenie cukrzycy typu 2 jest kompleksowe i wymaga stosowania metod niefarmakologicznych (odpowiednia dieta i wysiłek fizyczny) oraz metod farmakologicznych. Ponadto konieczne jest leczenie czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.

W leczeniu cukrzycy ogromne znaczenie ma zaangażowanie pacjenta w terapię, ponieważ bardzo skuteczna jest dieta i regularna aktywność fizyczna. Lekiem pierwszego rzutu jest metformina, która zmniejsza insulinooporność. Jeżeli mimo leczenia wartości glikemii nadal się zwiększają, intensyfikuje się terapię poprzez dołączanie kolejnych leków doustnych lub podawanych podskórnie. Nieskuteczność takiego leczenia oznacza całkowity brak wydzielania insuliny przez trzustkę i wymaga przejścia do kolejnego etapu leczenia, czyli stosowania insuliny.

Każdy chory na cukrzycę typu 2 powinien pozostawać pod opieką lekarza diabetologa i kontrolować glikemię za pomocą glukometru. Osoby chore na cukrzyce powinny oznaczać okresowo odsetek hemoglobiny glikowanej (HbA1c) oraz wydalanie albumin w moczu. Chory powinien także pamiętać o corocznym badaniu okulistycznym dna oka w kierunku retinopatii cukrzycowej, a także codziennie oglądać stopy i dbać o ich higienę.

Cukrzyca prowadzi do rozwoju przewlekłych powikłań – na świecie bardzo często z powodu cukrzycy amputuje się stopę, cukrzyca jest najczęstszą przyczyną ślepoty, najczęściej dializowani są chorzy z powodu niewydolności nerek na tle cukrzycowym.